Trauma is een ruim begrip voor dingen die flink mis gaan in een mensenleven.

Als je een arm of been breekt, noemt een arts dat een trauma. Iets dat dus (goed) mis is, in je lijf. Een trauma in je psyche is niet zichtbaar maar kan even sterkte effecten hebben. En op verschillende manieren ervaren worden. Sommige psychische blokkades zijn ook waarneembaar in je lijf en kunnen leiden tot psychosomatische klachten, waarvan de oorzaak niet medisch kan worden vastgesteld en dus moeilijker behandelbaar is.

Wat een trauma bijzonder maakt, is dat een gebeurtenis voor de ene persoon traumatisch kan zijn terwijl de ander niet getraumatiseerd wordt. Dat kan vele oorzaken hebben. In het algemeen zijn de criteria bij trauma dat een gebeurtenis ‘te snel’, ‘te veel’ en ‘te onverwacht’ was. Die omstandigheden leiden tot een gevoel dat je overspoeld en overweldigd wordt. Als je daarvan niet vanzelf herstelt, en je dus ook later nog nadelige effecten ervaart door de gebeurtenissen, ben je getraumatiseerd.

Trauma hoort bij het leven hoort; iedereen heeft wel situaties meegemaakt die een grote impact hadden. Wanneer is het relevant om trauma te erkennen?

Jij of je omgeving heeft last

Als jij last hebt of je omgeving heeft last van het feit dat jouw trauma sporen heeft achtergelaten, is het raadzaam hierbij begeleiding te zoeken en te kijken wat er nodig is om dat wat achter je ligt ook werkelijk op een rustige plek te brengen. Dat je niet meer onwillekeurig reageert in situaties en je na behandeling weer vanuit verbinding met jezelf en anderen kunt kiezen welke respons past bij wat er werkelijk in dat moment gebeurt.

Hoe werken we met trauma?

Bij een traumatische gebeurtenis gaat het vaak ook om wat er niet was. Iemand die je beschermde, die de situatie kon voorkomen, die kon helpen waar dat nodig was. Soms maakt een getuige al een belangrijk verschil; dat je niet alleen meer met de pijnlijke herinnering bent, kan steunen zijn. Soms kan jou relatie tot was gebeurd is ook ingewikkeld voelen, juist omdat er iemand bij was die niets deed.
Soms wil het verhaal van wat er gebeurd is, verteld worden, in andere gevallen gaat het over jezelf weer verbinden met je lijf en je gevoelens waar die verbinding verloren raakte. Er zijn verschillende interventies (of: methoden) die hierna beschreven worden. Bij sinteze werken we nooit alleen met die interventies; zij maken altijd deel uit van een integrale aanpak, in een relationele setting tussen jou en je therapeut of jongerencoach. Trauma ontstaat in relatie tot anderen en kan ook alleen op die manier weer helen.

"One little piece at a time, because each piece adds to the others. It's like a teeny little island in this sea of trauma and overwhealm, and then you find another little island, and then another, and another, and then these islands come together to form a mass of stability, of presence in the here-and-now, even though there's this storming all around" (Peter Levine)

Je kunt op verschillende manieren werken met trauma met als doel dat de impact van het trauma op je dagelijkse leven minder wordt. Als je merkt dat je functioneren of je levensenergie wordt beperkt, kan dat een indicatie zijn van trauma. Of dat je omgeving last heeft van wanneer je langere tijd zelf niet lekker in je vel zit.

Neuro Affective Relational Model (NARM)

Er is inmiddels veel onderzoek naar de negatieve effecten van vroegkinderlijke niet helpende ervaringen, in het Engels afgekort tot ACE. Omdat deze ervaringen heel vroeg in het leven plaatsvinden, hebben we er geen bewuste herinneringen aan. De studies die zijn uitgevoerd laten zien dat deze ervaringen toe in het heden de effecten hebben, met name in de relatie met jezelf en de relatie met anderen. NARM, ontwikkeld door Lauwrence Heller, heeft als uitgangspunt jou jezelf te laten verkennen wat er (onbewust) in de weg komt in de relatie met jezelf en anderen. En om zo regie over je leven te (her)vinden. Dat bereiken we door de expertise die je hebt over jezelf, in te zetten in het onderzoek naar wat er in de weg staat om te leven zoals je graag zou willen leven. Bij Sinteze gebruiken we NARM altijd omdat in therapie de focus ligt op het krijgen van de regie op je leven. De mate waarin we NARM gebruiken, hangt af van de mate waarin je moeilijk te verklaren last hebt in de relatie met jezelf of met anderen. Als je als jongere of volwassene al langer gebruikt maakt van een overlevingsstrategiën, kun je niet direct het roer omgooien en kan dit proces soms wat meer tijd in beslag nemen. Deze video licht de wetenschappelijke achtergrond hiervan uit.

Somatic Experiencing

Peter Levine ontwikkelde een benadering die vooral het lichaam gebruikt als informatiebron waar pijnlijke en beschadigende herinneringen worden opgeslagen anders dan in het denkende en reflecterende brein. Dat is belangrijk omdat we soms geen herinneringen hebben aan iets dat toch erg ontregelend is geweest en we dus vooral de ‘bijwerkingen’ ervaren van dat wat we ons niet herinneren. Het lichaam onthoudt namelijk op een andere manier. Somatic Experiencing maakt gebruik van deze intelligentie. Met je therapeut onderzoek je de informatie die besloten ligt in het lichaam. Soms is een beweging niet gemaakt of niet afgemaakt. Soms ben je blijven hangen in een sterk gevoel van een situatie en gaat het onderzoek over wat dat gevoel nodig heeft om weer in ontspanning te komen. ‘Andersom’ kan het onderzoek zich juist richten op het weer gaan voelen van je lijf en emoties en gevoelens. Deze video legt uit hoe ons lichaam herinnert.

Hartcoherentie

Stephen Porges heeft met de bestudering van ons zenuwstelsel in kaart gebracht hoe kortsluiting in onze verbindingen ertoe leiden dat het contact met onszelf verstoord raakt. Nuttig en helpend daaraan, is dat deze verbindingen weer tot stand kunnen komen. Bewuste ademhalingsoefeningen zijn hierbij de tools. Het is niet de hele oplossing maar maakt de weg vrij om weer in ontspanning te komen en is de minst belastende manier om aan blokkades te werken. Wel is het nodig dat je de discipline opbrengt om te oefenen voor en na de sessies. Hartcoherentie kun je thuis 3 keer 10 minuten dagelijks oefenen en kijken we in de sessie naar de effecten daarvan na een doorlooptijd van zes weken. Deze korte video legt uit hoe het zenuwstelsel in verschillende toestanden kan zijn.

EMDR

Francine Shapiro ontwikkelde EMDR en dit is inmiddels steeds meer bekende methode om gevoeligheid van nare gebeurtenissen en gevoelens te laten afnemen. De herinnering aan de gebeurtenis blijft terwijl je er na de behandeling met een bepaalde afstand naar kijken. De methode is gebaseerd op zogenaamde bilaterale stimulatie, wat betekent dat je beide hersenhelften om en om worden geactiveerd door met je ogen heen en weer te bewegen. EMDR roept bij mensen vaak ongemak in het lichaam op, omdat je het lichaam vrij intensief stimuleert. Die bijwerkingen trekken vaak met een of enkele dagen weer weg. Doorgaans zijn 3 tot 5 EMDR-sessies nodig om het gewenste effect te bereiken, bij meervoudig trauma zijn meer behandelingen soms nodig.